Energielandschap?

Zonne-energie en windenergie zijn beide vormen van duurzame energie. Het zijn vormen waarbij de energie nooit op raakt en welke bovendien ook nog eens heel veilig zijn voor mens en milieu. Beide bronnen kunnen gebruikt worden om stroom op te wekken. Zowel zonne-energie als windenergie kan worden toegepast om groen en duurzaam te leven. Samen met zonne-energie behoort windenergie tot de snelst groeiende stroombronnen.

De beste locaties voor windenergie zeeën, meren en andere open vlaktes. Daar zijn geen bomen, gebouwen of andere obstakels die de rondwaaiende lucht afremmen. Om dezelfde reden levert een windmolen die helemaal solo in het landschap staat meer energie dan dezelfde turbine die in de windschaduw van andere windmolens staat.

Toch heeft het grote voordelen om windturbines te groeperen. De kwaliteit van het cultuurhistorische landschap blijft ermee behouden. Tegenstanders van windmolens geven vaak als argument dat windturbines horizonvervuilend zijn. Zonne-energie heeft dat nadeel niet.

Projectontwikkelaars van zonneparken benaderen steeds vaker boeren om op een gedeelte van hun grond de mogelijkheid te krijgen een zonnepark aan te leggen. Het gaat meestal niet om zomaar een paar hectare, de grootste zonneparken waar nu plannen voor zijn, gaan ruim over de 100 hectare.

Grond beschikbaar stellen om zonne-energie op te wekken lijkt op het eerste gezicht heel aantrekkelijk; er worden prijzen genoemd van € 5.000 per hectare per jaar. Toch zitten er de nodige haken en ogen aan het – langdurig – beschikbaar stellen van de boerengrond voor een niet-agrarische activiteit als een zonnepark. Dat er aan veel zaken moet worden gedacht, wordt geïllustreerd aan de hand van een voorbeeld; een akkerbouwbedrijf met een traditioneel bouwplan dat van de 100 hectare 15 hectare gaat gebruiken voor een zonnepark. Volgens de agrarisch adviseur zal dat niet meteen problemen opleveren. “Daar blijft voldoende ruimte voor de verplichte vergroening van 5%, maar de vraag is wat de eisen zullen worden in de nieuwe GLB na 2019. Waarschijnlijk moet alles nog ‘groener’, het kan zijn dat dan de grond onder de zonnepanelen opeens wel belangrijk wordt voor de bedrijfsvoering.” Daarom zou moeten worden gezocht naar alternatieve lokaties. Niet op open, agrarische grond of in natuurgebieden, maar pas zonnepanelen toe op bestaande lokaties zonder directe functies.

Uit data van NLExtract blijkt dat het geschatte totale dakoppervlak in Nederland 1.241.776.878 m2 is. Hierop passen, theoretisch, 776.110.548 zonnepanelen.

Ruimte zat dus, zou je zeggen. Maar lang niet elk dak is geschikt voor zonnepanelen: de ligging is belangrijk en ook de hoek van de panelen. Ook zijn er daken die permanent in de schaduw liggen of waar geen zonnepanelen op geplaatst kunnen worden, zoals bij kassen. De opbrengst per zonnepaneel zal daarom in werkelijkheid lager liggen.

Voor een andere ontwikkelaar werden plannen gemaakt voor zonnepanelen op ‘braakliggende’of niet gebruikte terreinen.

In de Slufter, een vol water gezet depot voor ernstig verontreinigde baggerspecie, zijn de eerste zonnepanelen op drijvende vlotten geïnstalleerd. Hier testen vier bouwers vanaf 1 september hun zonnesystemen. Bij een van de systemen draaien de panelen mee met de zon. Hierdoor kunnen ze 18 procent meer opbrengst behalen vergeleken met stilstaande panelen in een zonneweide.

Zandwinningen hebben door hun diepte en vaak steile oevers weinig functie. Te gevaarlijk om te zwemmen, te diep voor de natuur.

Op de zandwinplas bij Tynaarlo moet een drijvend zonnepark komen. GroenLeven en Roelofs willen dat in het voorjaar van 2018 bouwen. Buro Stad en Land maakte hiervoor het concept. Tevens wordt een verondieping van de plas gerealiseerd om meer natuur te kunnen ontwikkelen.

De bedrijven willen daarmee een dubbelfunctie voor de plas creëren. Een deel van de stroom zal worden gebruikt door de zandzuiger en andere installaties die worden ingezet voor zandwinning. Het zonnepark moet voldoende daarnaast elektriciteit voor zevenduizend huishoudens gaan leveren, aldus de initiatiefnemers.

Volgens GroenLeven en Roelofs levert het opwekken van zonne-energie op water meer energie op door de reflectie van het zonlicht. Die reflectie en de koeling van het water zouden veertien procent meer energie opleveren.